نور آبی فواید بسیاری برای انسان دارد به طوری که پژوهشگران هم این موضوع را تایید می‌کنند که نور آبی نقش مهمی در هوشیارسازی مغز انسان دارد. نکته جالب اینجاست که میزان تاثیر نور آبی بر هوشیارسازی مغز بیشتر از کافئین است. نور آبی همچنین به شدت خواب را مختل می‌کند. به همین جهت افرادی که قبل از خواب از تلفن همراه هوشمند و سایر گجت‌ها و وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند در طول شب دچار بی قراری خواب می‌شوند. نور آبی دستگاه‌ها باعث سرکوب شدن ملاتونین می‌شود. ملاتونین، ماده شیمیایی است که ساعت بدن را کنترل می‌کند.
1. تنظیم چرخه خواب و بیداری (ریتم شبانه‌روزی)
نور آبی نقش کلیدی در تنظیم ساعت زیستی بدن دارد. زمانی که نور آبی از طریق چشم‌ها دریافت می‌شود، تولید هورمون ملاتونین (هورمون خواب) در بدن کاهش پیدا می‌کند و این به بدن کمک می‌کند در طول روز هوشیارتر و بیدارتر باشد. در طول شب، کاهش مواجهه با نور آبی باعث افزایش ترشح ملاتونین می‌شود و بدن برای خواب آماده می‌گردد.
2. افزایش هوشیاری و تمرکز
نور آبی به‌طور مستقیم بر سطح هوشیاری انسان تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان داده‌اند که مواجهه با نور آبی می‌تواند توانایی‌های شناختی را بهبود بخشد، عملکرد مغز را افزایش دهد و تمرکز را تقویت کند. به همین دلیل، استفاده از چراغ‌های با نور آبی در محیط‌های کاری و آموزشی توصیه می‌شود.
3. بهبود خلق‌وخو و کاهش افسردگی
نور آبی می‌تواند تولید سروتونین، هورمونی که با احساس خوشحالی مرتبط است، را افزایش دهد. این ویژگی به‌ویژه در درمان اختلالات خلقی فصلی (SAD) مفید است. لامپ‌های مخصوص نور درمانی که نور آبی تولید می‌کنند، اغلب برای بهبود خلق‌وخو در ماه‌های زمستان که نور طبیعی کمتر است، استفاده می‌شوند.
4. بهبود سلامت چشم‌ها
نور آبی در مقدار مناسب می‌تواند سلامت چشم‌ها را بهبود بخشد. این نوع نور به تنظیم پاسخ مردمک چشم کمک می‌کند و در کنترل تطبیق چشم‌ها با تغییرات نور محیط نقش دارد. همچنین، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که نور آبی می‌تواند در تقویت دید محیطی و جزئیات مفید باشد.
5. افزایش انرژی و کاهش خستگی
قرار گرفتن در معرض نور آبی می‌تواند به افزایش سطح انرژی و کاهش خستگی کمک کند. این اثر به‌ویژه در افرادی که ساعات طولانی کار می‌کنند یا دچار کمبود خواب هستند، بسیار مفید است. استفاده از دستگاه‌هایی که نور آبی منتشر می‌کنند، می‌تواند به حفظ انرژی در طول روز کمک کند.
6. حمایت از سلامت پوست
نور آبی در درمان برخی مشکلات پوستی مانند آکنه استفاده می‌شود. این نور با کاهش فعالیت باکتری‌هایی که عامل ایجاد آکنه هستند، به پاکسازی پوست کمک می‌کند. همچنین، نور آبی می‌تواند در کاهش التهاب پوست مؤثر باشد و به بهبود وضعیت کلی آن کمک کند.
7. تقویت سیستم ایمنی بدن
تحقیقات نشان داده‌اند که نور آبی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. این نور از طریق تأثیر بر سلول‌های خونی و بهبود فرآیندهای التهابی، می‌تواند به بدن در مقابله با بیماری‌ها کمک کند. همچنین، قرار گرفتن در معرض نور آبی می‌تواند تولید ویتامین D را افزایش دهد که نقش مهمی در حمایت از سیستم ایمنی دارد.
تاثیر نور آبی بر عملکرد بدن چیست؟
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که اگر نور آبی در زمان مناسبی استفاده شود می‌تواند مغز را هوشیار نگه داد. پژوهشگران سوئدی در دانشگاه مید به بررسی اثر کافئین و نور آبی بر مغز پرداخته و آن را مقایسه کرده‌اند. آن‌ها از این مقایسه متوجه شده‌اند که هر دو مورد تاثیر مثبتی بر مغز دارند. نکته جالب این است که افرادی که در معرض نور آبی قرار داشتند در آزمون‌های عملکرد مغز که شامل حواس پرتی می‌شوند، عملکرد بهتری داشته‌اند. دانش پژوهان نشان دادند که حواس پرتی در مصرف‌کنندگان کافئین بیشتر است و آن‌ها عملکرد ضعیف‌تری دارند. در واقع نور آبی و کافئین هر کدام تاثیر جداگانه‌ای بر جنبه‌های عملکرد عضلانی ناشی از فعالیت مغزی دارد.
اثر مثبت نور آبی بر فعالیت‌های انسان
نور آبی تاثیر مثبتی بر گستره‌ای از فعالیت‌ها دارد که در عملکرد هوشیار و شناختی مهم هستند. در حقیقت نور آبی، توانایی‌های شناختی مانند حافظه هوشیاری و زمان واکنش را بهبود می‌دهد. اگرچه نور آبی برای بافت بدن ضرری ندارد اما قدرت این نور آن قدر زیاد است که تاثیرات زیستی را در بدن هدف قرار می‌دهد به همین جهت برای طیف گسترده‌ای از درمان‌های پزشکی قابل استفاده است. به طور مثال پزشکان در بیمارستان دانشگاه هیدلبرگ، برچسبی ساخته‌اند که نور آبی متساطع کرده و درد را درمان می‌کند. علاوه بر این می‌توان بوی بد دهان را با نور آبی از بین برد. در واقع با قرار گرفتن به مدت ۲ دقیقه در معرض نور آبی لامپ‌های سفیدکننده دندان‌ها، باکتری‌های موجود در بزاق بدن از بین می‌رود. بر اساس پژوهش‌های انجام شده حتی افرادی که نابینا هستند هم با قرار گرفتن در معرض نور آبی می‌توانند از فواید شناختی آن استفاده کنند. به طوری که وقتی دید معیوب است و اجسام قابل رویت نیستند. هنوز تغییرات نور در مغز ثبت شده و افراد می‌توانند بگویند که چه زمانی نور خاموش و روشن می‌شود. در واقع این تحقیقات تاثیر مطلوبی در درمان افراد نابینا و دیگر اختلالات شناختی دارد و پزشکان می‌توانند از نور برای فعال کردن قسمت‌های خاص مغز استفاده کنند.
منابع تولیدکننده نور آبی چیست؟
نور آبی در همه جا وجود دارد و خورشید هم مهم‌ترین منبع تولیدکننده نور آبی است. اما به جز خورشید، منابع طبیعی دیگری هم وجوددارند که نور آبی تولید می‌کنند. از جمله این منابع می‌توان به نور آبی تلویزیون، نمایشگر کامپیوتر و رایانه، لپ‌تاپ‌ها، تبلت، گوشی تلفن همراه، لامپ‌های فلورسنت مانند لامپ‌های کم مصرف و لامپ LED اشاره کرد. هر چیزی به میزان زیاد خوب نیست و مشکلاتی ایجاد می‌کند و نور آبی هم از این قاعده مستثنا نیست پس بهتر است زیاد در معرض نور آبی قرار نگیرید چون نور آبی مضراتی هم دارد. با استفاده از راهکارهای مناسب می‌توانید در برابر نور آبی از خود محافظت کنید.
راهکارهای محافظت در برابر نور آبی
برای محافظت در برابر نور آبی روش‌های مختلفی وجود دارد که متناسب با شرایط خود می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. یکی از راه‌های محافظت در مقابل نور آبی استفاده از لامپ با دمای رنگ پایین است مانند لامپ با رنگ زرد متمایل به قرمز که توصیه می‌شود از این لامپ برای روشنایی در شب استفاده کنید. لامپ‌هایی که دمای رنگ پایین دارند، تاثیر و قدرت کمی برای تغییر ریتم شبانه‌روزی بدن و سرکوب ملاتونین دارند.
یکی دیگر از روش‌های محافظت این است که نور صفحه نمایش گوشی، تبلت و رایانه خود را تا حد امکان کاهش دهید و کم کنید. بهتر است بعد از تاریک شدن هوا از گوشی تلفن همراه و رایانه استفاده نکنید. اما در صورتی که به ناچار می‌خواهید از گوشی استفاده کنید سعی کنید نور آن را تا حد امکان کم کنید یا در تنظیمات گوشی و رایانه از تنظیمات فیلتر نور آبی استفاده کنید. اگر سیستم شما برای فیلتر نور آبی به این تنظیمات دسترسی ندارد می‌توانید از برنامه‌های فیلترکننده نور آبی استفاده کنید. استفاده از این برنامه‌ها راه حل خوبی برای پیشگری از خطرات نور آبی با استفاده از نرم‌افزارهای فیلتر کننده نور آبی نمایشگر است. این نرم‌افزارها نمایشگر گوشی را فیلتر می‌کنند تا کمتر در معرض نور آبی قرار بگیرید. یکی از نرم افزارهای کاربردی ویندوز برای فیلتر نور آبی F .lux است که قادر است نور شب و روز را تشخیص دهد و متناسب با آن نور صفحه نمایش را تنظیم کند. بیشتر گوشی‌های موبایل نیز نرم افزار مشابهی دارند که لازم است آن‌ها را در شب فعال کنید.
بهترین راه فیلتر نور آبی
یکی از بهترین و هوشمندانه‌ترین راهکارها برای فیلتر نور آبی استفاده از عینک‌های ضد نور آبی است که در اصطلاح عینک بلوکات نام دارند. این عینک‌ها به خوبی نور آبی را فیلتر می‌کنند. اما قبل از استفاده از این عینک‌ها بهتر است با مزایا و معایب شیشه عینک بلوکات آشنا شوید تا به درستی دست به انتخاب بزنید. شیشه عینک‌های بلوکات ضداشعه بلولایت هستند و اجازه نمی‌دهند نور آبی به چشمان شما برسد و تا حد زیادی اثرات منفی نور آبی را کاهش می‌دهند. در واقع شما با خرید عینک اورجینال بلوکات می‌توانید تا حد زیادی از آسیب‌های نور آبی هنگام استفاده از لپ تاپ و گوشی و تبلت جلوگیری کنید.
شیشه‌های بلوکات با انواع فریم عینک طبی سازگار و قابل استفاده است که با انتخاب بهترین مدل عینک هم می‌توانید از این اکسسوری به عنوان زیبایی و هم برای سلامتی بیشتر چشمان استفاده کنید و سلامتی بدن خود را تضمین نمایید.