خشکی چشم از مشکلات رایجی است که بسیاری از ما در سنین مختلف یا حتی در اوقات خاصی از روز تجربه می‌کنیم. زمانی که غدد اشکی چشم نتوانند به اندازۀ کافی تولید و ترشح اشک را انجام دهند و چشم را مرطوب نگه دارند، چشم دچار خشکی می‌شود. نتیجۀ خشکی چشم، تجربۀ احساس ناخوشایند در این ناحیه و حتی در مواردی تجربۀ اختلال در بینایی است. علت خشکی چشم چیست و برای رفع این مشکل باید چه کاری انجام داد؟ در این مقاله قصد داریم به این سؤالات پاسخ دهیم و علت خشکی چشم و راه‌های درمان آن را بررسی کنیم.
آیا خشکی چشم خطرناک است؟
خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم زمانی رخ می‌دهد که اشک به سرعت تبخیر شود یا غده‌های چشمی، اشک بسیار کمی تولید کنند. این عارضه ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و در هر سنی اتفاق بیفتد. خشکی چشم به ویژه در سنین بالاتر که چشم‌ها اشک کمتری می‌سازند، رخ می‌دهد. همچنین در خانم‌ها نسبت به آقایان شایع‌تر است و برای کسانی که کمبود ویتامین A دارند هم بیشتر اتفاق می‌افتد. کسانی که دچار خشکی چشم می‌شوند، علائمی مثل سوزش و خارش چشم را تجربه می‌کنند.
خشکی چشم معمولاً خطرناک نیست، اما می‌تواند ناراحتی شدیدی در چشم‌ها ایجاد کند و حتی در برخی موارد به مشکلات بزرگ‌تری منجر شود. در صورت درمان نکردن خشکی چشم، این مشکل می‌تواند پیامدهایی مثل عفونت چشم، آسیب به سطح چشم، التهاب چشم، سایش سطح و زخم قرنیه و سایر مشکلات بینایی را در پی داشته باشد. همچنین خشکی چشم باعث دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره مثل مطالعه می‌شود. اگر دچار خشکی چشم هستید، حتماً به فکر درمان آن باشید؛ پیش از آن که تبدیل به مشکل حادتری شود.
شایع‌ترین دلایل خشکی چشم
چشم‌های ما همواره در حال تولید کردن اشک هستند و با یک لایۀ مایع به نام صفحۀ اشکی پوشانده شده‌اند. این لایه مانع از خشکی چشم می‌شود و باعث می‌شود دید واضحی نسبت به اطراف داشته باشیم. حالا اگر اشک کمتری تولید شود، صفحۀ اشکی ناپایدار می‌شود و نقاط خشکی در سطح چشم ایجاد خواهد شد. علت خشکی چشم ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد؛ از جمله استفادۀ بیش از حد از کامپیوتر و دستگاه‌های الکترونیکی، استفاده از لنزهای تماسی، عوامل محیطی مانند باد و خشکی هوا، کاهش ترشح اشک، مشکلات جانبی بیماری‌های مرتبط با چشم و حتی عوامل روانی مثل استرس و اضطراب.
روش تشخیص علت خشکی چشم
حالا که با علت خشکی چشم آشنا شدیم، باید به سراغ علائم این سندرم برویم که شایع‌ترین آن، احساس سوزش، خشکی و زخم در چشم است. مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم، قرمزی چشم و دشواری در باز نگه داشتن چشم از دیگر علائم این عارضه هستند. چشم شما بیش از حد معمول به دود، باد یا حتی نور حساس می‌شود و ممکن است دچار دوبینی شوید. چشم حتی بعد از مطالعۀ کوتاه دچار خستگی می‌شود و هنگام استفاده از لنزهای تماسی احساس ناراحتی می‌کنید. در انتهای روز احساس تاری دید می‌کنید، پلک‌های شما هنگام بیدار شدن به یکدیگر می‌چسبند و چشم‌درد را هم تجربه می‌کنید. حال سوالی پیش می آید این است که چگونه خشکی چشم را درمان کنیم؟
درمان خشکی چشم
زمانی که خشکی چشم تبدیل به یک عارضۀ جدی شده باشد، چاره‌ای جز مراجعه به چشم‌پزشک وجود ندارد. اما می‌توانید با استفاده از روش‌هایی این مشکل را در مراحل ابتدایی درمان کنید. روش‌هایی مثل استفاده از قطره‌های چشمی یا اشک مصنوعی، نوشیدن آب بیشتر، استفاده از بخار آب و خودداری از تماس با عوامل تحریک‌کننده مثل دود سیگار و هوای خشک. شست‌وشوی منظم چشم با محلول رقیق شامپو بچه و مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی هم می‌تواند کمک‌کننده باشد و التهاب چشم را کاهش دهد. فراموش نکنید که خشکی چشم اگر جدی نباشد، خود به خود برطرف خواهد شد.
علت خشکی چشم کودکان
شایع‌ترین علت خشکی چشم کودکان، عوامل محیطی مثل هوای خشک، باد و آلودگی و استفادۀ بیش از حد از وسایل الکترونیکی است. مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین‌ها و شرایط پزشکی آلرژی و دیابت هم می‌تواند از دلایل خشکی چشم در کودکان باشد. مشابه بزرگسالان، مسدود شدن مجاری اشک مانع از روان شدن اشک چشم می‌شود و می‌تواند برای کودکان هم رخ دهد. تغییرات هورمونی ناشی از دوران بلوغ ممکن است روند تولید اشک در کودکان را تغییر دهد و باعث خشکی چشم شود. در صورتی که علائم خشکی چشم را در کودکان مشاهده کردید، حتماً از متخصص اطفال یا چشم‌پزشک کمک بگیرید.
علت خشکی چشم در ساعات مختلف روز
بسیاری از ما ممکن است خشکی چشم را صرفاً در روز یا شب تجربه کرده باشیم و این مشکل محدود به ساعات مختلفی از شبانه‌روز باشد. کمبود آب بدن، خوابیدن با چشمان باز، ضعیف شدن پلک‌ها، استفاده از لنزهای تماسی هنگام خواب و خیره شدن بیش از حد به صفحۀ نمایش از دلایل خشکی چشم در شب هستند. اگر خشکی چشم را فقط هنگام روز تجربه می‌کنید، ممکن است به خاطر اختلالات هورمونی، افزایش سن، کمبود ویتامین A، مصرف داروهای خاص و اختلالات تیروئیدی باشد.
مراجعه به چشم‌پزشک از راه‌های درمان خشکی چشم
درمان خشکی چشم در طب سنتی
بسیاری از ما هنگامی که دچار عارضه یا بیماری می‌شویم، ترجیح می‌دهیم ابتدا به سراغ روش‌های طب سنتی برویم. برای درمان خشکی چشم در طب سنتی روش‌های متنوعی وجود دارد که مهم‌ترین آن، استفاده از سرمه بادام و قطره زعفران است. کمپرس آب گرم هم می‌تواند برای درمان خشکی چشم بسیار مفید باشد. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A و امگا3 از جمله آب هویج و روغن ماهی هم توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که این روش‌ها برای درمان خشکی چشم در خانه هستند و اگر شدت ناراحتی و خشکی چشم شما زیاد است، باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
بهترین قطره برای خشکی چشم
گفتیم که استفاده از قطره‌های چشمی یا اشک مصنوعی یکی از راه‌های مناسب برای درمان خشکی چشم است. می‌توانید از قطره چشم پلی وینیل الکل که به اشک مصنوعی هم معروف است، برای رفع خشکی چشم استفاده کنید. این دارو کمک می‌کند تا باز و بسته شدن چشم را راحت‌تر انجام دهید و سطح چشم را مرطوب و روان می‌کند. برای خرید این قطره چشمی نیازی به نسخۀ پزشک ندارید و می‌توانید به راحتی از داروخانه تهیه کنید. این قطره را حداکثر 3 – 4 بار در روز استفاده کنید و مدت استفاده از آن نباید بیشتر از 3 روز باشد.
سخن پایانی
خشکی چشم یکی از مشکلات رایج چشمی است که می‌تواند ناشی از عوامل محیطی یا شرایط پزشکی باشد. در این مقاله از علت خشکی چشم، علائم و راه‌های درمان آن گفتیم و شیوۀ درمان خشکی چشم در خانه با استفاده از طب سنتی را شرح دادیم. با استفاده از راهکارهای ساده مانند استفاده از قطره‌های چشمی و کاهش تماس با عوامل تحریک‌کننده، می‌توانید این عارضه را برطرف کنید و در صورت ادامه‌دار شدن آن، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.